Illum Sa Die de sa Sardinja, il-festa tal-poplu kollu Sardinja. Il- 28 April 1794fil-fatt, l-irvell tal-għasar Sardinja li ġiegħel lill-viċire Balbiano u lill-uffiċjali tiegħu jaħarbu minn Cagliari. Savoy, wara n-nuqqas li jiġu aċċettati t-talbiet politiċi tar-Renju ta' Sardinja ta' dak iż-żmien. Hawnhekk huwa fil- 1993 il-Kunsill Reġjonali stabbilixxa l- Jum il-Poplu ta' Sardinja.
Sa Die de sa Sardigna, is-skuntentizza ta’ poplu lejn il-Piedmontese
Fl-aħħar deċennji tas-seklu 700, f'Sardinja taħt l-amministrazzjoni ta' Savoy, moviment ta' ribelljoni, ukoll b'analoġija mar-rivoluzzjonijiet ta' Franza u diversi partijiet tal-Ewropa. Minn naħa l-Piedmontese, li ttrattaw lill-gżejjer b’disprezz; min-naħa l-oħra s-Sardinja, li raw lilhom infushom jiġu miksura dawk il-privileġġi antiki mogħtija lilhom mir-rejiet ta’ Aragona.
Sa Die de sa Sardinja, meta l-Franċiżi ppruvaw jinżlu fuq il-gżira
Fl-1793, flotta Franċiża ppruvat tieħu f'idejha Sardinja, u ppruvat tinżel f'Cagliari u La Maddalena. Ir-reżistenza tal-poplu Sardinja kienet, madankollu, strapazz, u b'hekk tefgħet il-pjan transalpin. Għalhekk kienet l-opportunità ta’ vendetta kontra l-Kuruna ta’ Savoy, li bażikament talbuha s-Sardinja awtonomija akbar fid-difiża u r-rispett għad-deċiżjonijiet tal-klassi dominanti lokali: ir-riżerva għas-Sardinja f’karigi pubbliċi, Kunsill tal-Istat f’Cagliari u t-twaqqif f’Turin ta’ Ministeru għall-affarijiet ta’ Sardinja. Is-Savoja ċaħdu kull talba.
It-tfaqqigħ tar-rivoluzzjoni ta’ Sardinja
Wara l-arrest tal-avukati Cagliaritan Vincenzo Cabras ed Efisio Pintor, fit-28 ta’ April 1794, magħrufa bħala Sa Die de sa Sardigna, il-bourgeoisie tal-belt taw il-ħajja lill- Rivoluzzjoni tan-nies. L-uffiċjali kollha u l-viċire ġew imbarkati bil-forza u misjuqa mill-gżira. Ir-rewwixta, l-ewwel fl-Ewropa kollha fuq il-mudell Franċiż, aktar tard infirxet minn Cagliari għat-Tramuntana ta’ Sardinja u l-hinterland rurali.
Perjodu ta’ tliet snin ta’ rivoluzzjoni, qabel ir-ritorn tas-Savoy
Għal Sardinja kien perjodu rivoluzzjonarju ta’ tliet snin. L-Alternos Giovanni Maria Angioy, maġistrat għoli tar-Renju ta’ Sardinja, mexxa r-rewwixti antifewdali għal sentejn oħra, qabel ma reġa’ lura fil-ġurisdizzjoni ta’ Savoy.
Sa Die de Sa Sardigna illum
Mill-1993, mal-istituzzjoni tal-Kunsill Reġjonali, Sa Die de Sa Sardigna għadha ssib iċ-ċelebrazzjoni tagħha fost il-poplu Sardinja llum, bil-memorja ta 'dati u postijiet simboliċi. Fost dawn, il- gate Palabanda, f’Cagliari, li tagħti ġieħ lill-martri li fl-1812, fil-lokalità bl-istess isem, ippruvaw iżommu n-nirien tar-ribelljoni mixgħula, anke wara r-restawr.
