Ottavia Piccolo tirrakkonta u tirrakkonta. Tal-esperjenzi professjonali tagħha li reċentement rawha protagonista tal- film Western Express, ippreżentat xahar ilu fil- Wirja taċ-Ċinema tal-Lido di Venezia fis-sezzjoni Giornate degli Autori. Ta dokumentarju Ħarsa lejn Venezja, li taraha twassal lill-telespettatur bl-idejn biex jiskopri l-evoluzzjoni storika, filosofika u eżistenzjali ta’ Venezja u l-futuri possibbli tagħha. Ta’ dak Venezia li għal seba’ snin għażel bħala l-belt biex tgħix. Tkellimna dwarha magħha f’nofsinhar sħun fil-bidu ta’ Settembru fil-Lido, mhux ’il bogħod mill-baħar u ftit barra mill-faxxinu tal-festival tal-films li f’dawk il-jiem anima l-ispazji bejn il-Palazzo del Cinema u l-Hotel Excelsior. Illum, għeluq sninu, hawn l-istorja tagħha, kif riedet tipproponiha lilna Ottavia Piccolo. L-art hija tiegħek.
"Western Express, nibdew minn hawn, mill-film ippreżentat fil-Festival tal-Films ta’ Venezja. Hija storja ta' storja vera u f'ċerti modi magħrufa, hemm ħafna stejjer bħal din... Iżda kull wieħed minnhom għandu l-uniċità tiegħu għaliex huwa rakkont ta' drama. Fil-film nitkellmu dwar nanna Iraqqina li man-neputi tagħha, tifla ta’ erba’ snin, tibda l-vjaġġ minn Mosul għal Stokkolma biex taħrab mill-gwerra u mill-qerda ta’ beltha. Wara dik ir-rotta tal-Balkani li se tingħalaq wara tliet snin (il-fatti rrakkuntati jmorru lura għall-2015), huma telqu waħedhom, u jagħmlu l-vjaġġ kollu l-aktar bil-mixi”.
Fil-film, immexxi mid-direttur Simone Marcelli, l-attriċi Rumana, akkumpanjata minn sitt mużiċisti, tirrakkonta dwar din il-mara. Bil-mod tiegħu, b’ċertu distakkament. Ma tinterpretax in-nanna Iraqqina imma tirrakkonta l-istorja tagħha, it-traġedja tat-tluq, it-tbatijiet tal-vjaġġ, il-biżgħat li ma tkunx tista’ tasal. Fejn hi?
“Fil-Punent, fil-fatt, fejn għadu possibbli li ssib is-salvazzjoni. U kif tkompli l-istorja - tispjega l-attriċi - mid-dlam tat-tluq ngħaddu għad-dawl tat-tama. Hemmhekk fl-Ewropa, fil-belt ta’ Stokkolma”. Occident Express huwa l-adattament ċinematiku oriġinali ta’ spettaklu teatrali, bi protagonista Piccolo nnifisha, li diġà rat aktar minn mitt rappreżentazzjoni fit-teatri madwar l-Italja kollha. “Stefano Massini, kittieb, attur, filosofu, huwa l-awtur ta’ dan id-dramm. Hu li kien jaf l-istorja ta’ dan ir-refuġjat grazzi għal kuntatt kważi każwali, li sar permezz ta’ familjarità u telefonata. L-istorja tolqot lil Massimi li jiddeċiedi li jagħmel test teatrali minnha. Ir-riżultat huwa xogħol li mhux biss spettaklu iżda wkoll denunzja. Waħda mill-ħafna... Dan huwa kkonfermat - tispjega Ottavia Piccolo - mis-sorpriża tal-mara Iraqqina li qed nitkellmu dwarha.
Meta sar jaf bl-interess tal-kittieb Taljan fil-vjaġġ ta’ tama tiegħu, baqa’ jistaqsih għaliex ried jirrakkonta l-istorja tiegħu stess. M’għandu xejn differenti, qal, minn eluf ta’ stejjer oħra bħal tiegħi”. “Drammi bla tarf ta’ kuljum ta’ ħajjiet fi gwerra, ta’ familji sterminati. Ta’ ħarbiet ta’ superstiti li, għal dik l-ispiża, telgħu (u xorta għadhom jitilgħu) fuq dan l-Occident Express elużiv. Mhux mezz ta’ trasport kif wieħed jista’ jaħseb imma pjuttost pjan ta’ salvazzjoni. Proġett li waħdu rnexxielu jġib lil ħafna fid-destinazzjoni tagħhom, iżda li ħafna wkoll kellhom jabbandunaw fit-triq”. Din hija l-istorja rrakkontata minn Ottavia Piccolo, mit-tmien mużiċisti li jakkumpanjaw ir-rakkont, mid-direttriċi Simone Marcelli.
Simone Marcelli hija wkoll l-awtriċi ta’ docufilm dwar Venezja. Għadu taħt kostruzzjoni, x'aktarx se tkun lesta f'Marzu li ġej. Ħarsa lejn Venezja it-titlu (għalissa għadu provviżorju) tax-xogħol. Ottavia Piccolo se tiggwida l-belt fil-postijiet emblematiċi tagħha. B'ħarsa u perspettiva partikolari ħafna. Kif twieled dan il-proġett?
“Kkumpanjajt lil Simone Marcelli biex inżur l-Arkivju straordinarju tal-istoriku taċ-ċinema Venezjana Carlo Montanaro. Ritratti, films, tagħmir ottiku, fotografiku u ċinematografiku... Għal Simone din iż-żjara kienet kważi xokk. Staqsa lilu nnifsu mistoqsija: kif twieldet ix-xbieha ta’ Venezja? Kif kien possibbli li din il-belt sabet ruħha (qabel il-Coronavirus) bi tletin miljun viżitatur fis-sena? Dawn it-turisti jiġu hawn biex ikollhom xbieha ta’ Venezja jew aħjar biex ikollhom xbieha tagħhom f’Venezja, is-selfie tant minfuħ? Din il-mistoqsija kienet il-punt tat-tluq għal vjaġġ lura, li jiskopru x-xbihat ta’ Venezja mill-imgħoddi, sa mill-bidu”.
“Ix-xogħlijiet tal-pitturi tal-pajsaġġ kienu diġà mod kif il-belt tal-laguna tinbiegħ u tiġi rreklamata, l-ewwel immaġni ta’ Venezja li kellha tiġi proposta barra minn Malta biex tħajjar lill-vjaġġaturi. Imbagħad waslet l-era tal-Grand Tours, il-Belle Époque, is-snin tat-turiżmu tal-massa. Sal-vojt irreali ta’ Piazza San Marco fil-jiem tal-illokkjar u l-pandemija. Il-belt tas-Serenissima żammet is-sbuħija tagħha intatta, iżda bidlet profondament l-essenza tagħha, sal-punt li titilfu. Il-ħidma tagħna għandha l-għan li tkun riflessjoni kalma fuq l-istorja tal-bidla tal-belt matul is-sekli u fuq il-prospetti futuri tagħha”.
Id-docufilm qed jinġibed f’Venezja iżda wkoll fil-Lido, postijiet li llum huma parti mill-ħajja ta’ kuljum tal-attriċi. Għaliex Ottavia Piccolo għażlet li tgħix Venezja?
“Ġejt Venezja għall-ewwel darba 44 sena ilu għal vaganza qasira ma’ żewġi u ibni. Kien l-1976, kienu ddeċidew li jagħtuna ġimgħatejn fil-lukanda Des Bains. Dak il-ħin morna naraw il-film Novecento ta’ Bertolucci fil-Festival tal-Films ta’ Venezja. Imbagħad, madwar għoxrin sena ilu, ħadt dar żgħira għall-vaganzi. Fejn qattajna aktar u aktar ħin... Seba' snin ilu ddeċidejna li nissetiljaw hawn b'mod permanenti. Inħobb Venezja u l-Lido, fejn ngħixu ħdejn l-ajruport storiku ta’ Nicelli, post li jogħġobni ħafna”.
