“Kemm periti nazzjonali kif ukoll barranin ġew mistiedna jipproponu l-forma ta’ teatru… l-aktar sodisfaċenti għall-għajn u l-widna tal-ispettaturi…”. Minn din l-aħbar tal-kompetizzjoni twieldet La Fenice għall-bini ta’ teatru ġdid, li ried ikun kbir u importanti. Wieħed mill-aktar teatri prestiġjużi fid-dinja. Kien l-1789 ta’ Novembru XNUMX u s-Soċjeta’ Nobbli Palchettisti kienet riedetha għax f’dawk is-snin kienet sabet ruħha mkeċċija minn istituzzjoni teatrali oħra importanti Venezjana, dik ta’ San Benedetto. L-isem intgħażel immedjatament, Gran Teatro La Fenice, bħall-għasfur mitoloġiku li kapaċi jqum mill-irmied tiegħu.
Ir-referenza diretta kienet għat-twelid mill-ġdid tas-Soċjetà Nobbli mkeċċija minn teatru importanti ieħor. Fir-realtà kienet issir referenza ħafna guessed u prescient. Fil-fatt, il-Phoenix qam darbtejn fl-istorja tiegħu mill-irmied tiegħu. L-ewwel wara n-nar serju li qered it-teatru fl-1846. It-tieni eżattament 160 sena wara. Kien id-29 ta’ Jannar 1996. Dak il-lejl il-fjammi ħallew weqfin biss l-iskeletru tat-teatru li reġa’ nbena taħt il-motto ta’ “kif kien u fejn kien”. L-istess li kien mexxa l-bini mill-ġdid tal-kampnar ta’ San Marco wara l-waqgħa tal-1902. Il-Fenice “ġdida” ġiet inawgurata f’Diċembru 2003 b’kunċert ta’ Riccardo Muti u fil-preżenza tal-president tar-repubblika ta’ dak iż-żmien. Carlo Azeglio Ciampi.
L-inawgurazzjoni tat-Teatru La Fenice fis-16 ta' Mejju 1792 b'I giuochi d'Agrigento ta' Alessandro Pepoli
Diġà fl-1789 il-klijenti talbu lid-disinjaturi biex jagħtu attenzjoni partikolari għall-użu ta’ materjali bħall-injam, li huwa essenzjali iżda li b’xi mod kellu jiġi protett minn kull espożizzjoni għan-nar b’“tiswijiet lesti u faċli”. Ġew ippreżentati tmienja u għoxrin studju, disa’ periti li jikkompetu, ir-rebbieħ kien il-perit Giannantonio Selva. It-teatru kellu jkun denju ta’ kapital “fejn Palladio, Sansovino, Sammicheli, Scamozzi u valentuomeni oħra tas-Seklu Bel ħallew monumenti illustri bħal dawn”. Dan huwa dak li indikaw il-klijenti fit-tħabbira. Hekk kien. It-Teatru La Fenice ġie inawgurat fis-16 ta’ Mejju, 1792 mal-I Giuochi d'Agrigento tal-Konti Alessandro Pepoli. Data mhux każwali. Dak is-16 ta’ Mejju kienet fil-fatt il-festa tas-Sensa, it-Tlugħ. Ħatra reliġjuża importanti. F’Venezja wkoll il-jum li fih għadu jsir sal-lum ir-rit tat-tieġ mal-baħar.
“Dan l-anniversarju jrid ikun l-għeluq tat-twelid mill-ġdid” għalhekk is-surmast Fortunato Ortombina
Proprju f’dawn il-jiem, bħal dak iż-żmien, it-Teatru La Fenice qed jesperjenza rinaxximent ġdid. Ieħor mill-ħafna li għex fl-istorja tagħha. Il- surmast u direttur artistiku Fortunato Ortombina. “Dan l-anniversarju jrid ikun l-għeluq tat-twelid mill-ġdid, għal darb’oħra. F'dik l-1792 La Fenice diġà reġgħet twieldet minn teatru ieħor. Imbagħad reġa’ tela’ ħafna drabi. Minn nirien, minn ilma għoli, minn gwerer. Ingħalaq għal snin matul it-tielet gwerra tal-indipendenza, ingħalaq għal ħames snin matul l-ewwel gwerra dinjija... Kull darba reġa’ beda. F’din l-aħħar sena ma ġejniex ibbumbardjati iżda s-soċjetà ġiet meqruda. Ħafna nies mhux se jkunu jistgħu jiġu aktar fil-Phoenix għax tilfu ħajjithom b’din il-pandemija. Allura dan se jkun l-għeluq ta’ twelid mill-ġdid għal darb’oħra”.
Il-kunċert, għaż-żgħażagħ, iddedikat lil Verdi u lit-Teatru La Fenice
L-għeluq tat-Teatru La Fenice jibqa’ mfakkar permezz tal-midja soċjali. Din is-sena ma kienx possibbli li jsir aktar. “Kienu ħasbu wkoll – iżid orthombine - li tipposponi l-ftuħ mill-ġdid għas-16 ta' Mejju. Imbagħad ħassejna li kien essenzjali li jerġa’ jinfetaħ fis-26 ta’ April, kif indikat mill-ministru. U kien sinjal qawwi li norganizzaw dan l-ewwel kunċert iddedikat lil Verdi u La Fenice, b’konformità mar-regolamenti kollha tas-sigurtà, għat-tfal, għaż-żgħażagħ, kif għamilna aħna. Kien hemm biss mitejn biljett, kellna eluf ta’ talbiet. Nistgħu ngħidu hekk ma reġajniex ftaħni t-teatru imma dawn iż-żgħażagħ li għamlu minn kollox biex jipparteċipaw. Sfortunatament f'numri żgħar ħafna. Dawn huma r-regoli bħalissa”.
Il-kapaċità attwali tat-teatru u hija mnaqqsa għal terz ta 'dak id-disponibbiltà normali tat-teatru. “Naħseb li se tibqa’ hekk sakemm jinbidlu l-miżuri tas-sigurtà, ma naħsibx sa nofs Ġunju. Il-problema hija marbuta mhux biss mas-siġġijiet tal-ispettaturi iżda wkoll mal-fatt li jiżdiedu l-ispettaturi jfisser li jingħata inqas spazju lill-ħaddiema. Lill-orkestra, kor, kantanti, iġegħluhom għal laqgħat li jkunu kontra d-dispożizzjonijiet tal-protokolli tas-saħħa. Nittamaw li billi nimxu 'l quddiem bil-kampanja ta' tilqim nistgħu naslu fi żmien qasir, xahar, xahar u nofs, biex fl-aħħar nagħmlu spettaklu f'kundizzjoni aktar normali. Lesti li nżidu anke spettatur wieħed kuljum, skont dak li se jindikaw u jkun possibbli li nagħmlu".
Intant, it-tajjeb għeluq snin fit-Teatru La Fenice. Li fl-istorja artistika twila tagħha rat ħafna premiers dinji ta’ xogħlijiet ta’ Rossini, Bellini, Donizetti, Verdi. U fi żminijiet aktar u aktar reċenti, premieres dinji ta' Igor Stravinskij, Benjamin Britten, Sergej Prokofiev, Luigi Nono, Bruno Maderna, Mauircio Kagel, Adriano Guarnieri, Luca Mosca, Claudio Ambrosini.
(kreditu ph: Fondazzjoni Teatru La Fenice, Michele Crosera)
